จัดการร่องน้ำหมาก..ปัญหาผิวที่ทำให้หน้าแก่ก่อนวัย

“ร่องน้ำหมาก” ไม่ได้เป็นเพียงแค่ปัญหาของคนที่มีอายุเพิ่มมากขึ้นเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงคนทุกวัยที่ปล่อยให้ริ้วรอยตัวฉกาจเข้ามาทำให้ขาดความมั่นใจและทำให้ใบหน้าดูมีอายุมากขึ้นด้วย แน่นอนว่าปัญหาร่องน้ำหมากมีสาเหตุหลักมาจากความเสื่อมของเซลล์ต่างๆภายในร่างกาย แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ามีพฤติกรรมอื่นๆซึ่งเป็นปัจจัยกระตุ้นสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหานี้ตามมาด้วย เราจะมาทำความรู้จักกับปัญหา “ร่องน้ำหมาก”ให้มากขึ้น เพื่อที่จะสามารถรับมือและจัดการได้ทันท่วงที ก่อนจะลุกลามเป็นร่องลึกที่ยากต่อการรักษา

ร่องน้ำหมากคืออะไร

ร่องน้ำหมาก (Marionette Line) คือริ้วรอยที่เกิดขึ้นตั้งแต่บริเวณมุมปากลากลงมาเป็นเส้นแนวตั้ง  หรือเป็นเส้นรอยพับที่เกิดขึ้นตั้งแต่บริเวณมุมปาก ลากเป็นเส้นเฉียงยาวลงมาถึงขากรรไกรล่าง สามารถพบได้ทั้งชายและหญิง โดยมีที่มาจากการเสื่อมของสภาพผิว มักพบในคนที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป เพราะเมื่อมีอายุมากขึ้น ทำให้ผิวหน้าบางลงจนเห็นแนวกล้ามเนื้อชัดขึ้น ส่วนใหญ่บริเวณแก้มจะมีความหย่อนคล้อยเนื่องจากเส้นเอ็นที่ช่วยพยุงกล้ามเนื้อบริเวณนั้นมีประสิทธิภาพลดลง รวมถึงชั้นไขมันที่ผิวหน้าน้อยลงจนกระดูกขากรรไกรยุบตัวและบางลง ทำให้กล้ามเนื้อหย่อนคล้อยลงมากองที่บริเวณมุมปาก สามารถแบ่งออกเป็น 4 ระดับตามความรุนแรง ดังนี้

• รอยตื้นๆไม่ลึก แต่สามารถมองเห็นรอยขรุขระบนผิวที่มุมปากเล็กน้อย
• มีรอยลึกระดับปานกลาง เมื่อมองผิวเผินโดยรวมเหมือนไม่มีปัญหาผิว แต่จะเห็นชัดเมื่อมีการขยายของกล้ามเนื้อ
• รอยพับยาวและลึก สามารถมองเห็นริ้วรอยชัดมากขึ้น
• รอยพับมีความยาวและลึกมาก สร้างความเสียหายให้กับใบหน้าได้

ร่องน้ำหมากเกิดจากอะไร

ร่องน้ำหมาก เป็นผลพวงของความเสื่อมที่เกิดขึ้นในทุกชั้นผิว ตั้งแต่หนังกำพร้า ชั้นหนังแท้ ชั้นไขมัน ชั้นกล้ามเนื้อ และกระดูก ไม่ต่างจากริ้วรอยประเภทอื่นๆที่เกิดขึ้นบนใบหน้า ซึ่งพอจะสรุปสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดริ้วรอยที่มุมปาก ได้ 2 ประการใหญ่ๆดังนี้

1. เกิดจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น

อายุที่เพิ่มมากขึ้น เป็นเรื่องปกติที่จะเกิดการเสื่อมของเซลล์อวัยวะต่างๆในร่างกายรวมถึงริ้วรอยต่างๆที่จะเกิดขึ้นได้โดยง่ายในบริเวณใบหน้า ในกรณีของร่องน้ำหมากที่มุมปากก็เช่นกัน โดยมีสาเหตุของอาการดังนี้

• เมื่อชั้นผิวหนังบางลง จึงเห็นริ้วรอยและแนวกล้ามเนื้อปรากฏได้ชัดเจนขึ้น เนื่องจากคอลลาเจนและอีลาสตินที่อยู่ใต้ผิวเสื่อมลง ทำให้เกิดรอยเส้นพับ
• ชั้นไขมันมีการฝ่อตัวลงเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น ทำให้ใบหน้าดูตอบลง และเกิดริ้วรอยได้ง่าย
• กล้ามเนื้อบริเวณผิวหน้าเสื่อมลงตามวัยที่เพิ่มขึ้น รวมถึงเอ็นซัพพอร์ตที่มีประสิทธิภาพน้อยลง ไม่สามารถต้านแรงโน้มถ่วงของโลกได้ ทำให้กล้ามเนื้อค่อยๆหย่อนคล้อยลง
• กระดูกค่อยๆบางลงเมื่ออายุมากขึ้น ทำให้เกิดการหย่อนคล้อยของกล้ามเนื้อ แล้วไปกองกันอยู่ที่บริเวณมุมปาก ทำให้เห็นเป็นร่องน้ำหมากเกิดขึ้น
• กระดูกขากรรไกรล่างยุบตัวและกระดูกฟันมีการล้มลง(Mandibular &Dentoalveolar reabsorption) ส่งผลให้บริเวณร่องน้ำหมากที่อยู่มุมปากทรุดตัวลงไปด้วย ทำให้เกิดเป็นลักษณะรอยพับบนผิวและลักษณะของปากก็จะดูงุ้มลง
• ไขมันมากองกันอยู่ที่เดียวและใบหน้าหย่อนคล้อย(Subcutaneous fat hypertrophy & herniated jowl fat pad) เมื่อกระดูกมีการทรุดตัวลงในวัยที่เพิ่มขึ้น ทำให้ไขมันและกล้ามเนื้อจากที่เคยยึดเกาะอยู่ตามจุดต่างๆเปลี่ยนตำแหน่งไป ทำให้ใบหน้าดูตกลง เพราะมีไขมันมากองอยู่บริเวณกรอบหน้า ทำให้กรอบหน้าไม่ชัด หย่อนคล้อย ดูมีอายุ

2. เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต

ไม่เพียงปัจจัยเรื่องอายุ ที่ทำให้เกิดร่องน้ำหมาก แต่ยังมีปัจจัยอื่นๆที่เกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดร่องน้ำหมาก ดังต่อไปนี้

• แสงแดด ตัวร้ายที่คอยทำลายผิวหน้าจนถึงระดับโครงสร้างผิว เนื่องจากการเผชิญกับรังสียูวีเป็นประจำ บวกกับการที่ไม่ทาครีมกันแดด ทำให้เสี่ยงต่อผิวไหม้ เกิดริ้วรอยก่อนวัย เกิดร่องแก้มและร่องน้ำหมากตามมา
• ผิวแห้ง ขาดความชุ่มชื้น ขาดการดูแลสุขภาพผิวอย่างเพียงพอ เมื่อมีการขยับหรือเคลื่อนไหวของผิวหน้า ทำให้เกิดรอยพับได้โดยง่าย
• พฤติกรรมอื่นๆ เช่นการดื่มเหล้า การสูบบุหรี่ การพักผ่อนไม่เพียงพอ ลักษณะการเคี้ยวอาหาร รวมถึงการแสดงอารมณ์ทางสีหน้า ก็ทำให้เกิดรอยย่นที่จะมีลักษณะเป็นร่องลึกบริเวณมุมปากได้โดยง่าย

ความแตกต่างระหว่างร่องแก้มกับร่องน้ำหมาก

หลายคนสับสนระหว่างร่องแก้มกับร่องน้ำหมาก ซึ่งรอยย่นทั้งสองประเภทนี้แม้จะมีรอยพับใกล้เคียงกันแต่เกิดในบริเวณที่ต่างกัน ดังนี้

• ร่องแก้ม (Nasolabial Folds) จะมีรอยเกิดขึ้นบริเวณข้างแก้ม ปีกจมูก เหนือปากขึ้นไป ลากลงมาจนถึงบริเวณปาก
• ร่องน้ำหมาก (Marionette line) จะปรากฏเป็นรอยพับข้างปากลงมาด้านล่าง

วิธีการรักษาร่องน้ำหมาก

ในปัจจุบันได้มีวิธีการรักษาร่องน้ำหมากหลายวิธี เพื่อแก้ปัญหาความหย่อนคล้อยและริ้วรอยที่ตามมาในช่วงวัยที่เพิ่มมากขึ้น ดังต่อไปนี้

• ฉีดฟิลเลอร์แก้ปัญหาร่องน้ำหมาก
  การฉีดสารเติมเต็มอย่าง hyaluronic acid (HA) หรือฟิลเลอร์เข้าไปยังบริเวณร่องมุมปาก เป็นการช่วยยกและพยุงชั้นผิวที่ยุบตัวลงจนเกิดริ้วรอยร่องน้ำหมากให้กลับมาฟูเต็ม เรียบเนียนขึ้น ทำให้รอยร่องน้ำหมากดูตื้นขึ้น และเนื่องจากร่องน้ำหมาก ทำให้มุมปากดูตกคว่ำลง ทำให้หน้าดูบึ้ง แต่การฉีดฟิลเลอร์ยกมุมปาก จะทำให้หน้าดูสดใสและดูเด็กลงด้วย ซึ่งโดยส่วนใหญ่จะทำควบคู่กับการฉีดฟิลเลอร์ร่องแก้ม ผลลัพธ์ที่ได้ จะขึ้นอยู่กับสภาพผิวว่ามีความหนักเบามากเพียงใด และหลังการฉีดฟิลเลอร์อาจมีผลข้างเคียงเกิดขึ้น เช่นรอยแดงช้ำ รอยบวม รอยเข็ม แต่ไม่เป็นอันตราย อาการจะดีขึ้นภายใน 2-3 วัน ที่สำคัญควรปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
• ฉีดโบท็อกซ์แก้ปัญหาร่องน้ำหมาก
  โบทูลินั่ม ท็อกซิน เอ (Botulinum Toxin Type A) หรือที่รู้จักกันในชื่อของโบท็อกซ์ เป็นสารสกัดจากแบคทีเรียที่มีชื่อว่า คลอสตริเดียม โบทูลินัม (Clostridium Botulinum) ที่ถูกนำมาใช้ในวงการเสริมความงาม โดยจะออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท (Neurotoxin) ทำให้มัดกล้ามเนื้อทำงานลดลงชั่วคราว ช่วยลดการขยับของกล้ามเนื้อ ลดริ้วรอย ลดกราม ปรับรูปหน้าและทำให้ผิวเต่งตึงขึ้นได้ เป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลาย รวมถึงการนำมาใช้แก้ปัญหาร่องน้ำหมาก ทำให้ริ้วรอยดูตื้นขึ้น แต่ในกรณีที่ร่องน้ำหมากลึกมาก ไม่แนะนำให้ฉีดโบท็อกซ์ เพราะถ้าหากฉีดมากจนเกินไป จะทำให้หน้าดูแข็ง ยิ้มไม่เป็นธรรมชาติ แนะนำให้ฉีดคู่กับฟิลเลอร์หรือวิธีอื่นๆที่เห็นผลที่เป็นธรรมชาติมากกว่า
• ร้อยไหมดึงร่องน้ำหมาก
  การร้อยไหม เป็นอีกหนึ่งศาสตร์ทางการแพทย์ที่ถูกนำมาใช้ในการแก้ปัญหาร่องน้ำหมากลึก เพราะเมื่อชั้นไขมันบริเวณแก้มหย่อนคล้อยลงมา ส่งผลให้เกิดรอยพับของผิวที่มุมปากขึ้น การร้อยไหมจะช่วยยกมุมปาก ซึ่งสามารถแก้ไขร่องน้ำหมากลึกได้โดยตรง ซึ่งไหมที่ใช้ส่วนใหญ่ จะเป็นไหมก้างปลา เส้นใหญ่ มีเงี่ยง โดยแพทย์จะทำการร้อยไหม เข้าไปในชั้นใต้ผิวหนัง เพื่อไม่ให้ไหมไปเกี่ยวกับผิวหนังที่หย่อนคล้อยลงมา จากนั้นจึงค่อยๆยกกระชับร่องน้ำหมากขึ้นมา นอกจากนั้น ยังสามารถช่วยกระตุ้นให้ผิวหนังมีการสร้างคอลลาเจนและอีลาสติน ให้ผิวกระชับมากขึ้นด้วย วิธีนี้เห็นผลชัดเจนทันทีหลังทำ มีความปลอดภัย เพราะไหมที่ใช้เป็นชนิดที่สลายได้เองตามธรรมชาติ
• ใช้ Hifu กระชับร่องน้ำหมาก
  Hifu เป็นอีกหนึ่งเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ถูกนำมาใช้ในการแก้ปัญหาร่องน้ำหมากลึก โดยมีลักษณะเป็นคลื่นเสียงอัลตร้าซาวน์ที่สามารถส่งสัญญาณลงลึกไปจนถึงผิวชั้นที่เรียกว่า SMAS ซึ่งเป็นชั้นเดียวกันกับการทำศัลยกรรมผ่าตัดดึงหน้า เป็นวิธีที่ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนขึ้นมาใหม่ในชั้นผิวหนัง ทำให้ผิวมีความแข็งแรง ช่วยลดริ้วรอยร่องน้ำหมาก แต่เหมาะกับผู้ที่มีปัญหาไม่มากนัก
• แก้ไขร่องน้ำหมากด้วย Ulthera
  Ulthera เป็นเทคโนโลยีคลื่นเสียงอัลตราซาวด์ ที่ส่งความถี่สูงลงไปที่ผิวชั้นSMAS โดยจะส่งคลื่นเสียงไปเป็นจุดอย่างสม่ำเสมอและมีความแม่นยำสูง ช่วยลดความหย่อนคล้อยของแก้ม ทำให้แก้มยกกระชับขึ้น ช่วยให้ร่องน้ำหมากดูตื้นขึ้น ทั้งยังช่วยกระตุ้นคอลลาเจนบริเวณร่องน้ำหมากให้ผิวฟูขึ้นได้ด้วย

• ยกกระชับร่องน้ำหมากด้วย Thermage
  Thermage เป็นนวัตกรรมในการยกกระชับผิวด้วยคลื่นวิทยุความถี่สูงในช่วง3-0.5 MHz (เมกะเฮริตซ์) หรือที่เรียกว่า RF (Radio-Frequency) ลงลึกไปถึงชั้นไขมัน โดยกระตุ้นให้เกิดการสร้างคอลลาเจนขึ้นมาใหม่ ช่วยให้ร่องน้ำหมากยกกระชับขึ้น เหมาะกับคนที่มีผิวหย่อนคล้อยเนื่องจากไขมันมากองในบริเวณเดียวกันเป็นจำนวนมากจนทำให้เกิดร่องน้ำหมากขึ้นนั่นเอง
• แก้ไขร่องน้ำหมากด้วยการผ่าตัด
  การศัลยกรรมผ่าตัดดึงหน้าเพื่อยกกระชับร่องน้ำหมาก เป็นอีกหนึ่งวิธีที่กำลังได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นในปัจจุบัน เหมาะกับผู้ที่มีร่องน้ำหมากที่ลึกมากและผิวบริเวณร่องน้ำหมากมีความหย่อนคล้อยสูง โดยแพทย์จะทำการผ่าตัดดึงใบหน้าส่วนกลางและส่วนล่างให้ยกกระชับขึ้น ทำให้ร่องน้ำหมากหายไป แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ก่อนผ่าตัดจะต้องมีการประเมินและวิเคราะห์ผิวหน้าอย่างละเอียด ดำเนินการผ่าตัดโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อความปลอดภัยและไม่มีปัญหาแทรกซ้อนตามมาในภายหลัง
• การบริหารใบหน้าลดร่องน้ำหมาก
  การบริหารใบหน้าเพื่อลดริ้วรอยบริเวณร่องน้ำหมาก สามารถทำได้หลายวิธีด้วยกัน อาทิเช่น

• • ตั้งคอให้ตรง แล้วเน้นไปที่กล้ามเนื้อที่ใช้ดึงมุมปากลงหรือที่เรียกว่า Depressor anguli oris muscle จากนั้นให้ดึงมุมปากคว่ำลงแล้วปล่อยกลับตำแหน่งเดิม จะรู้สึกตึงๆที่มุมปาก ให้ทำอย่างน้อย 5ครั้ง
  • ให้ยกมือข้างหนึ่งขึ้น กดไหล่ลง จากนั้นใช้มืออ้อมศีรษะให้ปลายนิ้ววางที่ขมับ แล้วค่อยๆกดปลายนิ้วลงไป ยกใบหน้า ดึงขึ้นไปด้านหลัง ให้ศีรษะไปหาไหล่ แล้วเปิดลำตัวดันหน้าอกขึ้นมา ทำสลับไปมา 2ข้าง
  • งอนิ้วให้พับลง แล้วทาบลงไปที่บริเวณร่องน้ำหมาก ค่อยๆกดเบาๆแล้วคลึงไปมาซ้ายขวา ข้างละ 10 ครั้ง

ถ้าจะกล่าวโดยรวมจะพบว่า วิธีแก้ปัญหาร่องน้ำหมากมี 2 วิธีหลักๆด้วยกัน กล่าวคือ

• วิธีที่ไม่ต้องผ่าตัด เป็นการใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ในการรักษา เช่นคลื่นวิทยุ คลื่นอัลตร้าซาวน์ การร้อยไหม รวมถึงการฉีดสารเติมเต็ม เป็นต้น
• วิธีที่ใช้การผ่าตัด เช่น การทำศัลยกรรมดึงหน้า พร้อมเติมไขมันให้ผิวดูอิ่มและช่วยเติมเต็มร่องลึกได้

และนอกจากวิธีการรักษาดังกล่าวแล้ว การบำรุงผิวด้วยครีมหรือเซรั่มเข้มข้นก็สามารถทำให้ผิวนุ่มชุ่มชื้น ต้านริวรอยที่มุมปสกและส่วนอื่นๆได้เช่นกัน ha densimatrix by mesoestetic ถูกยกให้เป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์ที่ช่วยเติมความชุ่มชื้นให้กับผิวได้อย่างล้ำลึก โดย ประกอบไปด้วยกรดไฮยาลูโรนิกเข้มข้น เน้นการบำรุงขั้นสุด ให้ผิวยืดหยุ่น ทั้งยังช่วยลดเลือนริ้วรอยให้ดูจางลงอย่างเห็นได้ชัด เมื่อใช้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งประกอบด้วย กรดไฮยาลูโรนิกบริสุทธิ์ที่มีโครงสร้างโมเลกุลหลากหลายถึง 4 ชนิด เพื่อการบํารุงและปกป้องผิวได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมด้วยสารสกัดจากรากต้นมาร์ชแมลโลว์ (Mashmallow root extract)  ที่ช่วยส่งเสริมกระบวนการคงอยู่ของ กรดไฮยาลูโรนิกให้ยาวนานมากขึ้น รวมถึงสารสกัดจากหินมาลาไคต์ (Malachite extract) ซึ่งเป็นสารแอนติออกซิแดนท์ที่ช่วยปกป้องการคงอยู่ของคอลลาเจน และอีลาสตินตามธรรมชาติของผิว ทําให้ริ้วรอยดูจางลง และผิวแลดูอ่อนเยาว์ขึ้นอีกด้วย

“ร่องน้ำหมาก” เกิดจากความเสื่อมประสิทธิภาพของเซลล์ผิวและการลดลงของคอลลาเจนและอีสาสตินใต้ผิวเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น ทำให้หน้าดูมีอายุเนื่องจากร่องลึกที่มุมปาก ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีวิธีการรักษามากมายที่เป็นหัตถการทางการแพทย์ มีข้อควรพิจารณาเพิ่มเติมก่อนรักษาคือจะต้องเลือกแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง เครื่องมือที่ได้มาตรฐาน และสถานพยาบาลหรือคลิกนิกเสริมความงามที่ได้รับการรับรอง ไม่เพียงเท่านั้น การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตก็เป็นอีกหนึ่งสิ่งสำคัญที่จะต้องทำควบคู่กันไปอย่างต่อเนื่อง เพื่อคงไว้ซึ่งผลลัพธ์ที่ดีและยาวนาน